Basur (hemoroid), makat bölgesindeki damarların genişlemesi veya şişmesiyle oluşan yaygın bir rahatsızlıktır. Tedavi yöntemi, hemoroidin derecesine (1–4 arası), belirtilere ve hastanın genel durumuna göre değişir.
Aşağıda en etkili ve güncel tedavi yöntemlerini detaylı şekilde bulabilirsin

1. Evde / Hafif Basur Tedavisi (1. ve 2. Derece)

Basur erken evredeyse genelde cerrahiye gerek kalmadan iyileşir.

Yaşam Tarzı ve Beslenme Düzeni

  • Lifli beslenme: Sebze, meyve, tam tahıllar, yulaf, kuru baklagiller.

salata

Sebze ve meyveler zengin lif içerir

  • Bol su: Günde en az 2–2.5 litre su içmek kabızlığı önler.

  • Tuvalet alışkanlığı: Uzun süre oturmamak, ıkınmamak.

  • Düzenli egzersiz: Özellikle yürüyüş, sindirimi ve dolaşımı destekler.

  • Alkol ve acıdan kaçınmak: Damar genişlemesini ve yanmayı artırır.

2. İlaç ve Krem Tedavisi

Procto-Glyvenol krem

Son evreye ulaşmamış basur hastalığında krem ve ilaçlar oldukça işe yarar

Eczanelerde reçeteli veya bitkisel hemoroid kremleri mevcuttur.
Amaç ağrıyı, kaşıntıyı, şişliği ve iltihabı azaltmaktır.

Sık Kullanılan Krem ve Fitiller

Krem Adı İçeriği / Etkisi Kullanım Alanı
Proctolog Krem Lidokain + Trimebutin – Ağrıyı ve spazmı azaltır İç ve dış basur
Procto-Glyvenol Tribenosid + Lidokain – Damar büzücü, ağrı kesici Şişlik ve ağrı
Anrecta / Rectoderm Nitrogliserin – Anal çatlaklarda rahatlama sağlar Damar gevşetici
Hemoderm / Hemoral / Anuflex Bitkisel özlü – Papatya, aloe vera, kestane Doğal rahatlama
Ultraproct Fitil / Krem Kortizon + lokal anestezik Şiddetli basurda kısa süreli

⚠️ Kortizonlu kremler (örneğin Ultraproct) 2 haftadan uzun kullanılmamalı, aksi halde cilt incelmesi olabilir.

3. Evde Rahatlatıcı Yöntemler

  • Ilık oturma banyosu: Her gün 10–15 dk, ılık su içinde oturmak.

oturma banyosu

oturma banyosu seti

  • Soğuk kompres: Şişlik ve ağrıyı azaltır.

  • Aloe vera jeli veya hindistan cevizi yağı: Doğal rahatlama sağlar.

  • Tuvalet sonrası ıslak mendil (alkolsüz): Tahrişi azaltır.

4. Tıbbi Müdahaleler (İleri Evre – 3. ve 4. Derece)

Eğer basur dışarı çıkmışsa veya ilaçla düzelmiyorsa, hekim müdahalesi gerekir.

tıbbi basur tedavisi

Modern Tedavi Yöntemleri

Yöntem Açıklama Avantajı
Lastik bant ligasyonu Hemoroid köküne lastik bant takılır, dokunun kan akışı kesilir, birkaç gün sonra düşer. Ameliyatsız, hızlı iyileşme
Skleroterapi Damar içine ilaç enjekte edilerek büzülme sağlanır. Hafif hemoroidlerde etkili
Lazer tedavisi Lazerle hemoroid dokusu buharlaştırılır. Az ağrı, hızlı iyileşme
Hemoroidektomi (klasik ameliyat) Şiddetli 4. derece basurlarda dokunun cerrahi olarak alınması. Kalıcı çözüm ama iyileşme uzun
Stapler (Longo yöntemi) İç hemoroidleri özel aletle yukarı çekme işlemi. Daha az ağrılı, kısa süreli hastane yatışı

5. Bitkisel ve Doğal Destekler

  • At kestanesi özü (diosmin, hesperidin): Damar duvarını güçlendirir.

  • Aloe vera, zeytinyağı, papatya yağı: Dıştan uygulamada rahatlama sağlar.

  • Soğuk elma sirkesi (dilüe edilerek): Kaşıntıyı hafifletebilir.

  • Takviye tabletler: Daflon 500 mg, Venoruton, Hemoral vb. damar koruyucu etkili ürünler.

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

  • Kanama sürekli hale geldiyse

  • Ağrı çok şiddetliyse

  • Dışkıda pıhtı veya siyah kan varsa

  • Evde tedaviye rağmen 1–2 haftada düzelme yoksa

Genel cerrahi veya proktoloji uzmanına başvurmak gerekir.

Lazerle Basur Tedavisi Sonrası İyileşme Rehberi

1. İlk 24 Saat (Ameliyat Günü)

Amaç: Kanamayı ve ağrıyı önlemek, rahat bir ilk gece geçirmek.

Yapılması Gerekenler:

  • Operasyon sonrası 2–3 saat dinlen.

  • İlk 6–8 saatte hafif yanma ve doluluk hissi normaldir.

  • Doktorun verdiği ağrı kesici ve damar güçlendirici ilaçları aksatma.

  • Bol su iç (günde en az 2 litre).

  • Katı gıdalardan uzak dur, çorba, yoğurt, püre tarzı yumuşak beslen.

  • Tuvalet ihtiyacını erteleme, ıkınmadan yapmaya çalış.

⚠️ Yasak:

  • Oturarak uzun süre kalma

  • Baharatlı, acı, alkol, sigara

  • Ağır kaldırma

2. İlk 3 Gün

Amaç: Şişliği ve ağrıyı azaltmak, yaranın temiz kalmasını sağlamak.

Evde Bakım:

  • Ilık oturma banyosu:

    • Her gün 2 kez, 10–15 dakika.

    • Suya papatya veya karbonat eklenebilir.

    • Oturma banyosu kan dolaşımını artırır, şişliği azaltır.

İlaçlar:

  • Ağrı kesiciler: Parasetamol, ibuprofen (doktor önerisine göre).

  • Damar koruyucular: Daflon, Venoruton, Hemoral gibi.

  • Krem / fitil: Doktor önerdiyse sürülmeli (ör. Procto-Glyvenol).

Beslenme:

  • Lifli gıdalar: yulaf, kayısı, muz, elma, haşlanmış sebzeler.

  • Günde 2–3 litre su.

  • Kabızlığı önlemek için gerekirse lif tozu veya laktuloz şurup kullanılabilir.

3. 1. – 2. Hafta Arası

Amaç: Damarların tamamen kapanmasını ve dokunun iyileşmesini sağlamak.

Ne Olur:

  • Hafif kanama veya akıntı görülebilir (özellikle dışkılama sonrası).

  • Kaşıntı, yanma hissi normaldir — bu iyileşme belirtisidir.

  • 7–10. günden itibaren çoğu hasta normal oturma ve işe dönme aşamasına gelir.

Dikkat Et:

  • Tuvalette ıkınma → damar basıncını artırır.

  • Tuvaletten sonra bölgeyi ılık suyla temizle, kuru bırak.

  • Günlük yürüyüş yap ama uzun oturma yok.

3. – 4. Hafta (Tam İyileşme Dönemi)

  • Genellikle 3–4. haftada tam iyileşme sağlanır.

  • Damar dokusu tamamen kurur ve düşer.

  • Ağrı, şişlik ve kanama tamamen geçer.

Koruma Önerileri:

  • Lifli beslenmeyi alışkanlık haline getir.

  • Bol su içmeye devam et.

  • Tuvalet süresini 3–5 dakikadan uzun tutma.

  • Uzun süre oturman gerekiyorsa (örneğin ofis ortamında), her 45 dakikada bir ayağa kalk.

5. Komplikasyonlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aşağıdaki durumlar olursa mutlaka doktora başvur:

Belirti Anlamı
Şiddetli, dayanılmaz ağrı Damar pıhtısı veya enfeksiyon olabilir
Yoğun, taze kırmızı kanama Damar açılması ihtimali
38°C üzeri ateş Enfeksiyon belirtisi
İdrar yapmada zorluk Şişlik nedeniyle geçici olabilir ama kontrol edilmeli

6. Lazer Tedavisi Sonrası Kalıcı Korunma

Basur tekrarlamasını önlemek için:

  • Günde 2–3 litre su iç

  • Lifli beslen, kabız kalma

  • Aşırı kilo ve uzun oturmadan kaçın

  • Düzenli egzersiz yap

  • Tuvalet ihtiyacını erteleme

Ortalama İyileşme Süresi Özeti

Dönem Süre Durum
1. Gün Hafif ağrı, yanma Normal
3. Gün Şişlik azalır Tuvalet rahatlar
7. Gün Ağrı büyük ölçüde geçer Günlük yaşama dönüş
14. Gün Yara kapanır Hafif kaşıntı kalabilir
21–28. Gün Tam iyileşme Kalıcı rahatlama

Basur Ameliyatı Sonrası Örnek Beslenme Listesi

Amaç: Kabızlığı önlemek, damar basıncını azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak

1. Gün (Ameliyat sonrası ilk gün)

Hedef: Bağırsakları yormamak, sıvı gıdalarla başlamak

  • Sabah: Ilık rezene çayı + 1 kâse yulaf lapası (suyla pişmiş)

  • Öğle: Tavuk suyu çorbası + haşlanmış kabak püresi

  • Akşam: Yoğurt + 1 muz + 1 bardak su

  • Ara öğün: Elma suyu (doğal) veya kefir

2. Gün

  • Kahvaltı: Tam buğday ekmeği, az tuzlu beyaz peynir, 1 haşlanmış yumurta, salatalık

  • Ara: 2–3 kuru kayısı (geceden ılık suda bekletilmiş)

  • Öğle: Mercimek çorbası + zeytinyağlı semizotu

  • Ara: 1 kâse yoğurt

  • Akşam: Fırında sebze (kabak, havuç, brokoli) + az tuzlu bulgur pilavı

3. Gün

  • Kahvaltı: Yulaf ezmesi + 1 kaşık keten tohumu + 1 muz

  • Öğle: Zeytinyağlı taze fasulye + 1 dilim tam buğday ekmeği

  • Ara: 1 elma + 1 bardak su

  • Akşam: Tavuk göğsü haşlama + yoğurt + haşlanmış sebze

4. Gün

  • Kahvaltı: Lor peyniri + tam buğday ekmeği + domates-salatalık

  • Ara: 1 avuç ceviz veya badem (çiğ, tuzsuz)

  • Öğle: Zeytinyağlı enginar + 1 kâse yoğurt

  • Ara: 1 dilim karpuz veya elma

  • Akşam: Sebzeli bulgur pilavı + ayran

5. Gün

  • Kahvaltı: 1 haşlanmış yumurta + 1 dilim tam buğday ekmeği + roka, zeytin

  • Ara: Kuru incir + 1 bardak su

  • Öğle: Zeytinyağlı kabak + haşlanmış mercimek salatası

  • Ara: Kefir veya yoğurt

  • Akşam: Fırında somon veya tavuk + haşlanmış sebze

6. Gün

  • Kahvaltı: Yulaf + yoğurt + 1 tatlı kaşığı bal

  • Ara: 1 elma

  • Öğle: Sebzeli kuskus + yoğurt

  • Ara: 2 kuru kayısı + 1 bardak ılık su

  • Akşam: Zeytinyağlı bezelye + tam buğday ekmeği

7. Gün

  • Kahvaltı: Lor peyniri, zeytin, salatalık, tam buğday ekmeği

  • Ara: 1 muz

  • Öğle: Zeytinyağlı pırasa + 1 kâse yoğurt

  • Ara: Kefir veya elma suyu

  • Akşam: Fırında kabak + 1 tabak mercimek çorbası

Günlük Kurallar

✅ 2–2.5 litre su iç (oda sıcaklığında)
✅ Kahve ve çay günde en fazla 1 bardak (siyah çay yerine ıhlamur, rezene önerilir)
✅ Baharat, acı, alkol, kızartma yok
✅ Her yemekten sonra kısa yürüyüş (5–10 dk) sindirimi kolaylaştırır
✅ Tuvaleti asla erteleme, ıkınmadan dışkılamaya çalış

Lif Kaynağı Takviyeleri (gerekirse)

  • Keten tohumu (1 tatlı kaşığı, yoğurda karıştır)

  • Psyllium (Metamucil, Benefiber) → bağırsak yumuşatır

  • Doğal destek: Kuru kayısı, incir, erik

Basur Ameliyatı Sonrası Beslenme Rehberi: Yasak & Serbest Gıdalar

✅ SERBEST GIDALAR (Tüketilmesi Önerilenler)

Gıda Grubu Örnekler Faydası
Sebzeler Kabak, brokoli, ıspanak, enginar, havuç, taze fasulye, semizotu, pırasa, pazı Lif yönünden zengin, bağırsak hareketini düzenler
Meyveler Elma, armut, muz, kayısı, incir, erik, portakal, kivi Doğal posa ve vitamin kaynağı
Tahıllar Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi, esmer pirinç, bulgur, kepekli makarna Kabızlığı önler, sindirimi kolaylaştırır
Baklagiller Mercimek, nohut, kuru fasulye (gaz yapmayan şekilde pişirilmiş) Bitkisel protein ve lif sağlar
Süt Ürünleri Yoğurt, kefir, az yağlı süt Probiyotik etkisiyle bağırsak florasını dengeler
Et, Balık, Tavuk Haşlanmış, fırında veya ızgara pişmiş; yağsız kırmızı et, tavuk göğsü, somon, levrek Protein desteği sağlar, dokuları onarır
Yağlar Zeytinyağı, avokado yağı Anti-enflamatuar etki, dışkı yumuşatıcı
İçecekler Su, rezene çayı, papatya çayı, ıhlamur, limonlu ılık su Sakinleştirici, sindirime yardımcı

YASAK GIDALAR (Uzak Durulması Gerekenler)

Gıda Grubu Örnekler Zararı
Baharatlı ve Acılı Yiyecekler Pul biber, karabiber, isot, hardal, acı soslar Damarları genişletir, yanma ve kanamayı artırır
Kızartmalar ve Yağlı Gıdalar Patates kızartması, sucuk, salam, sosis, hazır hamburger Sindirimi zorlaştırır, kabızlığa yol açar
Beyaz Un ve Rafine Gıdalar Beyaz ekmek, makarna, poğaça, kek, bisküvi Lif içermez, dışkıyı sertleştirir
Şekerli Gıdalar Tatlılar, çikolata, şekerli içecekler Bağırsak dengesini bozar, kabızlık yapar
Alkol ve Gazlı İçecekler Bira, kola, gazoz, enerji içecekleri Damar genişletici, ödem ve tahriş yapıcı
Kafeinli İçecekler Kahve (fazla), siyah çay, enerji içecekleri Vücudu susuz bırakır, basıncı artırır
Aşırı Tuzlu Gıdalar Turşu, cips, tuzlu kuruyemiş Ödem ve damar şişmesi yapar
Kabızlık Yapan Gıdalar Pirinç pilavı (beyaz), patates, muz (fazla), siyah çay Dışkı sertliğini artırır

⚖️ Özel Tavsiyeler

  • Her öğünde sebze + lif + sıvı dengelemesi olmalı.

  • Günde en az 2–2.5 litre su içilmeli.

  • Lifli beslenmeye geçince ilk günlerde hafif gaz olabilir, yavaş artır.

  • Kabızlık başlarsa: kuru kayısı, incir, laktuloz şurup (doktor önerisiyle) kullanılabilir.

  • Kahve içilecekse: sade, şekersiz, günde 1 fincanı geçme.

Örnek Günlük Menü Önerisi

Öğün Menü
Sabah Yulaf + yoğurt + muz + keten tohumu
Öğle Zeytinyağlı taze fasulye + 1 dilim tam buğday ekmeği
Ara 2 kuru kayısı + 1 bardak ılık su
Akşam Haşlanmış tavuk + sebze püresi + yoğurt

Basur (Hemoroid) İçin Oturma Banyosu Tarifi ve Uygulama Rehberi

1. Gerekli Malzemeler

Malzeme Miktar / Açıklama
Ilık su 5–10 litre (yaklaşık kalça hizasına kadar)
Temiz leğen veya özel oturma banyosu kabı Eczanelerde satılan “sitz bath” kabı tercih edilebilir
Termometre (isteğe bağlı) Su sıcaklığını ölçmek için (36–38°C ideal)

2. Su Sıcaklığı

  • Ilık olmalı: Ne soğuk, ne de sıcak yakıcı — vücut sıcaklığına yakın (36–38°C).

  • Çok sıcak su damarları genişletip kanamayı artırabilir.

  • Soğuk su ise kas spazmı ve ağrıyı tetikleyebilir.

3. Hazırlama Şekli (Temel Uygulama)

  1. Leğeni veya oturma banyosu kabını temizle.

  2. 5–10 litre ılık suyu doldur.

  3. İçine isteğe göre doğal rahatlatıcı maddeler ekle:

Doğal Katkı Miktar Faydası
Tuz (deniz veya Epsom tuzu) 1–2 yemek kaşığı Şişliği azaltır, kan dolaşımını artırır
Karbonat (sodyum bikarbonat) 1 tatlı kaşığı Yanma ve kaşıntıyı hafifletir
Papatya veya ıhlamur demlemesi 1 fincan Antiseptik ve yatıştırıcı etki
Aloe vera suyu veya birkaç damla lavanta yağı 1 tatlı kaşığı Nemlendirici ve rahatlatıcı etki

⚠️ Sirke, sabun, deterjan veya alkol içeren maddeler kesinlikle eklenmemelidir.

4. Uygulama Adımları

  1. Banyoyu hazırla ve içine 15–20 dakika kadar otur.

  2. Otururken suyun anal bölgeyi tamamen kapladığından emin ol.

  3. İşlem bittikten sonra bölgeyi:

    • Yumuşak bir havluyla tampon yaparak kurula.

    • Sakın ovalama! (Tahriş yapar)

  4. Kuruladıktan sonra, doktorun önerdiği kremi (örneğin Procto-Glyvenol veya bitkisel krem) sürebilirsin.

5. Ne Sıklıkla Yapılmalı?

  • İlk 3–5 gün: Günde 2 kez (sabah-akşam)

  • Sonraki günlerde: Günde 1 kez veya ihtiyaç hissedildikçe

  • Özellikle tuvalet sonrası yapılırsa ağrı ve şişlik ciddi oranda azalır.

6. Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Her uygulamadan sonra kabı mutlaka ılık su + sabunla yıka, hijyene dikkat et.

  • Eğer aktif kanama varsa tuz veya bitki eklemeden yalnızca saf su kullan.

  • Şiddetli ağrı, aşırı kanama veya ateş olursa oturma banyosuna ara ver ve doktoruna danış.

Ek Tavsiye

  • Oturma banyosundan sonra bol su iç ve 15–20 dakika dinlen.

  • Düzenli yaptığında:

    • Ağrı azalır

    • Damar basıncı düşer

    • Dışkılama daha rahat olur

    • Yara dokusu hızlı iyileşir

Oturma Banyosuna Eklenebilecek Doğal Katkılar ve Faydaları

Katkı Maddesi Miktar (5–10 litre suya) Etkisi / Faydası Kullanım Notu
Epsom Tuzu (Magnezyum Sülfat) 1–2 yemek kaşığı Kasları gevşetir, ödemi azaltır, dolaşımı hızlandırır En sık kullanılan katkıdır; hemoroid şişliğini belirgin azaltır
Deniz Tuzu 1–2 yemek kaşığı Doğal antiseptik, yara iyileşmesini hızlandırır Hassas ciltte yanma yapabilir; az miktarda kullanılmalı
⚪ Karbonat (Sodyum Bikarbonat) 1 tatlı kaşığı Kaşıntı, yanma ve tahrişi azaltır; cilt pH dengesini korur Günlük kullanıma uygundur
Papatya Suyu / Demlemesi 1 fincan (demlenmiş) Antiseptik, iltihap önleyici, yatıştırıcı Gözde ve ciltte alerjisi olanlar dikkat etmeli
Ihlamur Demlemesi 1 fincan Yumuşatıcı ve rahatlatıcı; bölgedeki gerginliği azaltır Akşam banyoları için idealdir
Aloe Vera Suyu (Doğal) 1 tatlı kaşığı Cilt yenileyici, nemlendirici ve antiinflamatuar Taze aloe yaprağından çıkarılan jel kullanılabilir
Zeytinyağı (birkaç damla) 1 tatlı kaşığı Nemlendirici ve koruyucu tabaka oluşturur Kuruluk ve çatlaklara karşı iyi gelir
Lavanta Yağı (uçucu yağ) 3–5 damla Ağrı kesici, rahatlatıcı ve antiseptik Doğrudan değil, suya karıştırarak kullanılmalı
Hamamelis (Witch Hazel) ekstresi 1–2 tatlı kaşığı Damar büzücü, kanamayı azaltıcı etki Eczanelerde sıvı formda bulunur
Elma Sirkesi (doğal, seyreltilmiş) 1 tatlı kaşığı (isteğe bağlı) Mikrop öldürücü, kaşıntı giderici Sadece aktif kanama yoksa kullanılmalı

⚠️ Kullanım Güvenliği Önerileri

  • Katkılar her zaman ılık suya eklenmeli, kaynar suya değil.

  • Aynı banyoda en fazla 2 katkı kullanılmalı (örnek: tuz + papatya).

  • Alerji eğilimin varsa önce bilekte test et (özellikle lavanta, papatya gibi bitkisel özlerde).

  • Sabun, şampuan, deterjan, kolonya, alkol içeren hiçbir madde kullanılmamalıdır.

En Etkili Kombinasyon Önerileri

Amaç Önerilen Karışım Etkisi
Ağrı ve şişlik azaltma Epsom tuzu + lavanta yağı Damar büzücü, kas gevşetici
Kaşıntı ve yanma giderme Karbonat + papatya suyu Cilt pH’ını dengeler, rahatlatır
Kanama hafifletme Hamamelis ekstresi + ılık su Damar büzücü etki, kan akışını azaltır
Genel iyileşme ve nemlendirme Aloe vera + zeytinyağı Cilt yenileyici, nemlendirici

Uygulama Önerisi

  • Süre: 15–20 dakika

  • Sıklık: Günde 1–2 kez (özellikle tuvalet sonrası)

  • Süre bitince bölgeyi yumuşak havlu veya peçete ile nazikçe kurula.

  • Ardından doktorun önerdiği kremi sürebilirsin (örneğin Procto-Glyvenol, Hemoral, bitkisel aloe kremi gibi).