Yaygın görülen basur nasıl anlaşılır, en kısa tedavi şekli nasıl olur, doktora gitmeden evde basur tedavisi mümkün mü ?
Araştırmalar basurun aynı ishal ve kabızlık gibi yaygın bir hastalık olduğunu göstermiştir. Hayatında hiç basura bağlı şikayet yaşamamış kişiler azınlıkta kalmaktadır.
Basur nasıl anlaşılır cevap vermeden önce bu hastalık hakkında yanlış bilinenlere değinmek istiyorum. Çoğu kişi bu sevimsiz rahatsızlığı erkeklere özgü zanneder. Halbuki özellikle hamile ve şişman bayanlarda olmak üzere (bkz. hamilelikte basur) basur bayanlarda da görülebilmektedir.
Basur hakkında ikinci bir yanılgı ise bu hastalığın orta yaş ve üzeri kişilere has bir hastalık olduğudur. Halbuki çocuklarda da basur görülebilmektedir.
Basur en çok kimlerde görülür
Bu hastalıktan en çok korkması gerekenler kronik olarak kabızlık problemi çekenler ile işini oturarak yapmak zorunda kalanlardır. (bkz. basur neden olur)
Neden kabızlık basur yapar ? Çünkü kabızlık nedeniyle ıkınıldığında, dışkıyı dışarı atmak için anüsü kontrol eden kas grubuna fazla yük biner. Bu da buradaki damarlara fazla basınç yüklemesine neden olur. Basur anüsü kontrol eden dokuda yer alan toplardamarların genişlemesiyle oluştuğu için bu ıkınmalar, neden oldukları basınç nedeniyle basur hastalığına neden olur.
Kabızlığın oluşturduğu katı dışkılama da genişleyen damarı tahriş eder ve zaman zaman kanamaya neden olur.
Makattan kan geliyorsa bunun içerideki basur memesine ait olup olmadığı renginden anlaşılır. Koyu olmayan parlak kırmızı renkteki kan, damardan yeni çıkmış bir kandır ve kanamanın anüse yakın bir yerde olduğunun bir kanıtıdır.
Basur dışında anal fissür denilen makat çatlakları da benzer kanamalara neden olurlar. Kabızlık bu tür kanamalarda çok etkilidir.
Hayvanlar yürürken insanlar ayakta durur ve zamanın önemli bir bölümünü de oturarak geçirirler. Bu yerçekimi ve makat bölgesine uygulanan düzenli baskı nedeniyle bu bölgedeki toplardamarların zorlanmasına neden olur.
Normalden fazla oturmak zorunda kalan, taksiciler, otobüs şöförleri, yazılımcılar, tekstil işçileri basur konusunda şanssızdırlar. Basur başladıktan sonra da bu şanssızlıkları artarak devam eder. (bkz. basur başlangıcı)
Kilolu kişiler ve ağır kaldırmak zorunda kalan meslek grupları da risk grubundadır. Başka bir risk grubu da hamilelerdir. Hamilelikte hormon değişimlerine bağlı bedensel değişimler ve zaruri kilo alımı, hareketlerin kısıtlanması hamilelikte basura neden olmaktadır. (bkz. hamilelikte basur)
Eğer birisi bu saydığım gruplardan hiçbirine girmiyorsa ve basur hastalığına yakalanmış ise bunu ancak beslenme, dışkılama ve yaşam alışkanlıkları ile açıklamak mümkündür.
Eğer biz işlenmiş gıdalarla tanışmamış olsaydık ve eski zamanlarda olduğu gibi geçimimizi bedensel aktivitelerle sağlıyor olsaydık basurun adını bile duymayacaktık. Çünkü pazardan alınan sebze ve meyvelerin hepsinde doğal olarak lif vardır ve hiç işlenmiş gıda yemeyen birinin kabız olma ihtimali düşüktür. Fiziksel hareket metabolizmayı ve kan dolaşımını hızlandırır bu da toplardamarlarda pıhtı birikmesine mani olur.
Maalesef lifleri çıkarılan hazır gıdaları ve meyve sularını tüketiyoruz. Hayatımızı kolaylaştıran teknoloji nedeniyle de çok fazla hareket etmek zorunda değiliz. Bu durumu daha da kötüleştiren bir şey daha var, o da hızlı ve çok yemek.
Sindirim sisteminde, sindirimin sağlanması için mideye, bağırsaklara enzimler gönderilir. Yemeği hızlı yemek sindirim enzimlerinin yetersiz kalmasına ve besinlerin yeterince sindirilmeden bağırsaklara kadar gelmesine neden olur. Bir öğünde fazlaca yemek de öyledir. Bu yarı sindirilmiş besinlerin bağırsaklarda fazla tutulmasına ve yeterli sindirim oluşmadığı için dışkı kıvamının katı olmasına neden olur. Kalın bağırsağı ve anüsü zorlayıcı her faktör basurun doğrudan sebebidir.
Bu nedenle sırf hazır gıdalardan kaçınarak ve öğünleri bölerek basurdan kaçınmak mümkündür.
Çocuklarda basur nasıl anlaşılır ?
Çocuklarda basurun en belirgin işareti makat kaşıntılarıdır. Çocuk sürekli elini poposuna götürür. Aslında bu hareketi bir çok çocuk yapabilir çünkü çocuklar bölge hijyenini tam sağlayamayabilirler, bu da kaşıntıya neden olur.
Bu şikayetler kanama ile desteklenirse basur ihtimali biraz daha kuvvetlenir. Burada en büyük sorun çocuğun olası bir kanama veya şişliği büyüklerine haber vermek istemeyişidir. Kanamalar daha çok iç çamaşırının kirlenmesinden anlaşılır.
Çocuklarda basurun en önemli nedeni henüz gelişme çağındaki bireyin sindirim kaslarının kronik kabızlığa karşı yeterli tepkiyi verememesidir. Bu nedenle basur olduğundan şüphelenilen çocuğun tuvalete ne sıklıkta gittiği ve ne kadar süre tuvalette kaldığı da gözlemlenmesi gerekir.
Tüm bu şikayetler basur değil de makat çatlağı sebebiyle de olabilir. Bunu anlamanın en iyi yolu çocuğa sürekli bağırsakları çalıştıran, dışkıyı yumuşatan yiyecekler (bkz. basura iyi gelen yiyecekler) verilir Sorun basit bir makat çatlağı ise bir süre sonra kanamalar, kaşıntılar kesilecektir. Şikayetler kesilmezse çocuk doktora götürülmelidir.
Hamilelikte basur nasıl anlaşılır ?
Hamileliğin ilk zamanlarında itibaren vücudu doğacak bebeğe göre şekillendiren bazı hormonlar gerekli genişlemeyi, organların hareket edebilmesini sağlamak için gevşeme etkisi yaparlar. Bunun yan etkilerinden birisi kişide iç basur potansiyeli varsa bu gevşeme etkisiyle pıhtılı damarın anüse doğru sarkmasıdır.
Bedenin ağırlaşması ve taşınan çocuk nedeniyle hareketlerin kısıtlanması bu olumsuz tabloyu güçlendirir. Bu dönemde hamile ara sıra kendini fazla yormadan egzersiz yapmalı tuvalette fazla ıkınmamaya çalışmalı, kabız olmamaya çalışmalıdır.
Hamilelikte başlayan basurun daha sonra devam edip etmeyeceği veya daha da kötüleşip kötüleşmeyeceği kişinin alacağı tedbirler ve basurun boyutuna göre değişir.
Hamilelikte basurun en önemli belirtisi tuvalette ıkınma sonucu basur memesinin dışarı çıkmasıdır.
